Socrates için Liderliğin Özü

Socrates için Liderliğin Özü

Socrates, birgün liderlik okulu açtığını duyurur ve ilk dersine başlar. Usulca ama kendinden emin adımlarla sınıfa girer, tüm katılımcıların gözlerine birkaç sn dokunur ve ilk cümlesi ağzından çıkar:

-          Sorusu olan?

Bu soru tüm katılımcıların yüzündeki heyecanlı ve meraklı ifadeyi bir anda anlamsız hale getirir. Bir kaç dakikalık meraklı bekleyişten sonra Socrates “haftaya görüşmek üzere...”  der ve sınıftan çıkar.

Bir sonraki hafta Socrates tekrar sınıfa aynı ifade ile gelir ve sorusunu tekrarlar:

-          Sorusu olan?

Bu soru, tıpkı bir önceki hafta olduğu gibi aynı meraklı bakışları yine anlamsız bir hale çevirir. Bu sefer katılımcılar ne sorabileceğini, neden burda olduklarını kendilerine sormaya başlar. Hiç bir şey öğrenmeden ne sorabilirler ki?

Bu sırada kendini artık daha fazla tutamayan bir katılımcı öne çıkar ve kendinden emin ancak altında öfke yatan bir ses tonuyla “Neden burdayız ki?” diye Socrates’a sorar. Socrates’ın cevabı ise “ Güzel soru, burdan başlayalım olur.”

Değerli arkadaşlar liderlik aslında tıpkı bu hikayede olduğu gibi kendine ve ekibine doğru soruyu sorabilmek ile başlar. Ne soracağını , ne şekilde soracağını, ne zaman soracağını ve tabi ki kime soracağını bilmek liderliğin temelidir.

 Socrates bu eğitim sonunda liderliği 5 ana başlıkta tanımlar;

       Doğru iş için doğru adamı seçebilmek
       Yanlış olanın da iyi olanın da karşılığını verebilmek
       İyi niyet ve alçak gönüllülük ile samimi güveni kazanabilmek
       Eşit, Ast ve üstü etkileyebilecek performansı sergileyebilmek
       Elde edilenin devamlılığını sağlayabilmek

Doğru iş için doğru adamı seçebilmek

Liderlik rolünü aldığınız gün, artık kendi performansınız değil ekibinizin performansı ve sizin bu performansı farketme/farkettirebilme beceriniz önemlidir. Bu nedenle ekibinizde, sizin aklınızdaki vizyona en uygun kişileri konumlandırmak çok önemlidir.

Eğer A sınıfı bir liderseniz ekibinizde A sınıfı çalışanlar konumlandırmalısınız. B sınıfı çalışanlar ile yola çıkan liderler her zaman hedeften sapma, daha alt seviyeleri hedeflemek zorunda kalma ya da başarısız olma riski ile yaşarlar. Bu risk ile karşılaşmamak için, seçim aşamasında ihtiyacı çok net olarak belirlemiş olmak ve en doğru kişiyi bulana kadar sabredebilmek gerekir.

Doğru kişiyi bulmak için geçirdiğiniz hergün kayıp zaman değil, ileride bu kişiyi aradığınız profile çevirebilmek için harcayacağınız zamandan kazanç anlamına gelir. Sevgili Sinan Yaman’ın dediği gibi “bülbülle gezenin güle, ördekle gezenin göle gideceğini” hiç bir zaman unutulmamalıdır...

Yanlış olanın da iyi olanın da karşılığını verebilmek

Maslow İhtiyaç hiyerarşisinde de olduğu gibi insan iyi yaptığını düşündüğü her işin farkedilmesini ve bu çıktı için takdir edilmeyi ister. Bir lider olarak, iyi işi farkedebilmek ve doğru zamanda gerektiği  şekilde takdir edebilmek üzerinizdeki en önemli sorumluluklardan biridir. Bu becerinizin genel toplamı ekibinizin moral ve motivasyonunu tanımlar ki, bu parametre aynı zamanda zor anların üstünden gelebilme becerinizi de belirler.

Moral ve motivasyonu 3 boyutta tanımayabilir ve bu boyutlarda artırabilirsiniz;

1.       Manevi Boyut

a.       Ortada herkesin sahipleneceği ve gerekliliğine inandığı asil bir amaç olmalı

b.      Bu amaca ulaşmak herkes için “hayati” olabilmeli

c.       Elde etmek yöntemleri aktif ve kullanılabilir olmalı

d.      Kişi ne yaptığını ve yaptığı ile katma değerinin farkında olmalı

2.       Entellektüel Boyut

a.       Amacın imkansız olmadığına ikna olmalı

b.      Paydaşlarının bu hedefe ulaşmak için doğru ve yeterli kişiler olduğuna  inanmalı

c.       Liderin kendine ve ekibine güveni tam olmalı. Zorluklar karşınsında hiçe sayılmayacağını bilmeli.

3.       Maddesel  Boyut

a.       Lider her durumda asla dürüstlüğünden ödün vermemeli

b.      Ekibine bu yolda en iyi ekipmanı yaratabilmeli, yaratmak için kaynak oluşturabilmeli

c.       Yolculuk boyunca ekibinde aşam ve çalışma koşullarını iyileştirebilme

Tüm bunların yanında çok daha önemli bir paremetre vardır ki o da bir lider olarak kendinizin ne kadar motive olduğudur. Bir lider olarak kendini motive etmeyi bilemeyen ve beceremeyen liderin motivasyon girişimleri her zaman başarısızlık riski taşıyacaktır.

İyi niyet ve alçak gönüllülük ile samimi güveni kazanabilmek

Liderliğin gerçek testi ekibinizin genelde arkanızda olup olmadığı değil, sıkıntılı anlarınızda yanınızda olup olmadığıdır. Sizin dürüst olduğunuza ve onları gerçekten düşündüklerinize inanmadıklara sürece asla yanınızda olmayacak tanımlı işlerinin dışına çıkmayacaklardır. Bu nedenle lider, ekibi ile gönül bağı kurabilmeli ekibinin kalplerine mütevaziliği, alçak gönüllüğü ile dokunabilmelidir.

“Lideri baştan çıkaran şey özgüvenin fazlaca büyümüş meyvesi yani kendini beğenmesidir. Üstünlüğün karşı konulamaz duruşuna ekseriyetle haddinden fazla haklı olma hissi eşlik eder ki bunun tek çaresi alçak gönüllülüktür.” der Lao Tzu. Değerli arkadaşlar bir organizasyonun en önemli gider kalemi yeterli seviyeye ulaşamamış çalışanlar arası “güven” duygusudur. Çünkü güvenin olmadığı yerde zaman kayıpları, iş gücü kayıpları, performans kayıpları gibi pek çok gizli maliyetler oluşur. Bu nedenle lider çalışanlarının  kalplerine dokunacak samimiyete, onların gerçek ihtiyaçlarını hissedebilcek önseziye ve beraberinde mütevaziliği ile oluşturduğu güven duygusuna her zaman ihtiayç duyar.

Eşit, Ast ve üstü etkileyebilecek performansı sergileyebilmek

Karizma, bir liderin diğerlerine ilham vermesini mümkün kılacak kutsal bir ateş olarak tanımlanır. Bu nedenle astlarınızı etkileyebilme becerisi aslında aynı zamanda onları ilhamlandırabilme içlerindeki gizli performansı çıkartabilme becerinizi tanımlar.

Liderler astları tarafından her saniye izlenirler. Çünkü lider yol gösteren, çözüm ve kaynak üreten ama en önemlisi solunan havanın mimarı iyi kötü her şeyin sorumlusudur. Astlarınızı etkileme beceriniz sizin için yapılan bu acımasız gözlem, yaşattığınız duygunun özetidir. Bu duygu onlarda koşma, yürüme ya da geri geri gitmeye neden olur.

Eşitleriniz sizin kişisel durşunuzun, algılanmanızın en belirleyici boyutlarınden biridir. Çünkü organizasyon içindeki işbirlikçiliğinizi, çözüm odaklılığınınızı ve beraberinde birilikte başarabilme becerinizi sergiledeğiniz en önemli anlar eşitlerinizde yarattığınız deneyimlerdir. Bu nedenle eşitlerinize karşı daima samimi ve saygılı olmak ve bareberinde çakışan menfaatlere rağmen ortak hedefleri gözeten duruşu sergileyebilmek, astlarınız için önemli bir rol model, sizler için önemli bir iz bırakma testi olacaktır.

Liderin en büyük sınavı kriz anlarıdır çünkü aslında bu anları ne kadar ustaca yönetebildiğiniz sizin liderlik becerilerinizin seviyesini berlirler. 4 tekerinin de nereye bastığını bilen usta bir şöför gibi ekibine, konusuna sorunlara ve çözümlere hakim, kendini her zaman net ve özgüvenli bir şekilde ifade edebilecek kadar zihni berrak ve pozitif bakış açısını her kritik stres anlarında bile koruyabilen bir görüntü çizebilmeniz üstlerinizde her zaman olumlu ve size karşı yüksek güvenli bir izlenim oluşturacaktır.

Elde edilenin devamlılığını sağlayabilmek

Liderlerin önce dudakları izlenir, o sustuğu andan itibaren artık tüm gözler adımlarındadır. Bir lider olarak söylemleriniz ile eylemleriniz ne kadar tutarlı olur ise ekibiniz sizi o kadar sahiplenecek çizdiğiniz vizyonun yolcusu olacaktır. Bir çin atasözü “sürüyü arkasından getiren ördeğin sesi değil uçuşudur” der. Bu yüzden uçuşunuz, kanat hareketleriniz, süzülüşünüz, yükselişiniz, gibi tüm detaylar her saniye izlenir ve örnek alınır. Bu bilinçle hareket etmek enerjiniz, çalışkanlığınız ve iş yapış tarzınız ile ekibinizde ihtiyaç duyduğunuz disiplinin temellerini aslında kendiniz atarsınız.

Hayatta büyük başarıları elde etmek her zaman zorlu olmuştur. Daha da zor olanı bir kere başarıyı elde ettikten sonra onun devamlılığını sağlamaktır. İşte bu noktada uçusunuz ile ekibinize örnek olarak elde edilenin devamlılığını birlikte sağlamanız gerekir. İstikrar liderliğin en önemli göstergelerinden birisidir.

Değerli arkadaşlar,

Socrates için liderlik uyanık, aktif, dikkatli, dayanıklı ve zeki olmayı gerektirir. Lider dolaylı ama direkt, dürüst ama kurnaz, tedbirli ama spontan, cömert ama cimri, savunmada ve saldırıda usta olabilme becerisidir. Özetle lider yaptığı her işin aldığı her kararda öncesini, bugününü ve yarınını görebilmeli sorgulayabilmelidir. Tüm bunlara umutsuzluğunu bir kenara bırakabilcek kadar başarıyı, alçakgönüllüğünü unutmayacak kadar başarısızlığı da ekleyebilirse büyük işler başarması için geriye sadece hedefini belirlemek kalır...

Hepinize başarılı ve mutlu bir kariyer dilerim...

Sevgilerimle...

Erhan KÖSEOĞLU